Hans Bouman, 'Honderden wegen liggen open, en je kiest er maar één''. Volkskrant 10.1.2001
In al zijn boeken, zes tot nu toe, volgt Jonathan Coe de tijd op de voet. In The Rotters' Club belicht hij de jaren zeventig, voor zijn generatie in Engeland een periode van schaamteloze nostalgie. Het gaat in De Rotters Club (Meulenhoff; fl 49,90) ook over het verlies van onschuld, de opkomst van rechts in Engeland, en over Birmingham, Coe's geboorteplaats, die van schrijvende stadgenoten als J.R.R. Tolkien, David Lodge en Jim Crace niet de aandacht kreeg die zij verdient.
De opzet van het tweeluik, aldus Coe, is om de personages in 1979 achter te laten en de draad van hun leven twintig jaar later, in 1999, weer op te pakken. 'Ik wil het contrast laten zien tussen de bevlogenheid van een schooljongen en de omstandigheden waarin iemand van middelbare leeftijd is terechtgekomen. Dat is bijna per definitie niet wat je als scholier had verwacht.'
Coe heeft zich bij zijn opzet niet bewust laten inspireren door de 7 Up-documentairereeks van de BBC, waarbij mensen elke zeven jaar over hun leven worden ondervraagd. 'Maar ik ben wel altijd gefascineerd geweest door het idee om personages neer te zetten in verschillende perioden van hun leven en die beschrijvingen af te wisselen. Zo kun je laten zien hoe bruut de tijd mensen heeft veranderd. Terry, de filmcriticus in The House of Sleep (1997), spreekt daarover. Hij vertelt dat hij een film wil maken met maar één personage, die over een periode van 50 jaar wordt geschoten. 7 Up doet dat in feite ook.
'Beelden van iemand op latere leeftijd, gelegd naast die van jongere leeftijd, leveren bijna altijd een gevoel van desillusie op. Niet noodzakelijk omdat de levensloop van mensen teleurstellend is, maar omdat je als je jong bent nog denkt dat alles mogelijk is. Er liggen honderden wegen voor je open maar uiteindelijk kun je er maar één kiezen. Dat is hoe dan ook een teloorgang van potentieel.
'Het is een belangrijk thema in al mijn boeken: het idee dat de weg die je hebt gekozen niet de juiste is, omdat je nog 99 andere wegen had kunnen kiezen die misschien wel aantrekkelijker waren geweest. Door die gedachte word ik zelf ook achtervolgd. Stel dat ik net zo krachtig had vastgehouden aan mijn muzikale loopbaan als ik aan mijn literaire loopbaan heb gedaan. . .'
'Vorig jaar culmineerde dit in een serie op BBC2, genaamd I Love the Seventies. Elk programma duurde ongeveer twee uur en behandelde een jaar uit dat decennium. Het was volkomen nostalgisch en apolitiek.
'Hoewel ik allang vóór die televisieserie met The Rotters' Club was begonnen, mag ik het boek graag zien als een antwoord op die kritiekloze nostalgie. Leeftijdgenoten die terugverlangen naar de jaren zeventig, verlangen eigenlijk terug naar hun eigen adolescentie, die toevallig samenviel met dat tijdperk.
'Als je met mensen van andere generaties spreekt, met name degenen die opgroeiden in de jaren zestig, dan hebben ze geen goed woord voor de jaren zeventig over. Ze zien het als een druilerige, sombere periode - de kater na het feest.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten